​

​

✍️ستاد برگزاری مراسم تعزیه دهه ی دوم در اطلاعیه ای از برگزاری این مراسم روز پنجشنبه ۲۷ مرداد  مصادف با بیستم محرم الحرام در مزینان خبر داد.

🔹این ستاد ضمن آرزوی قبولی عزاداری تمامی سوگواران حسینی از همشهریان مزینانی و روستاهای مجاور و علاقه مندان به تعزیه در سراسر کشور دعوت کرد تا در این مراسم شرکت نمایند.

🔹تعزیه دهه ی دوم که بیش از پنجاه سال از قدمت آن می گذرد ساعت ۷صبح از مقابل منزل شهیدان علی، محمد و حسین شهیدی با آیین نخل گردانی و حضور هیئت مردم ولایتمدار مزینان و غنی آباد آغاز و با طی مسیر گلزار شهدا در میدان عاشورا معروف به قتلگاه ادامه پیدا می کند.

تاریخچه شکل گیری تعزیه دهه ی دوم محرم در مزینان

استاد علی جعفری مزینانی از بنیان گذاران این تعزیه از چگونگی شکل گیری مراسم روز بیستم و سختی هایی که در این مسیر متوجه نوجوانان و جوانان در پنجاه و شش سال پیش کشیدند می نویسد:

✍️ این تعزیه که حدوداً  50سال از قدمت آن می گذرد توسط اینجانب و برخی دوستان هم سن و سال مزینانی و مساعدت و کمک عده ای از بزرگترهای تعزیه خوان و غیر تعزیه خوان ارادتمند وعاشق اهل البیت(ع )در سال ۱۳۴۵ شمسی کلید خورد و پایه ریزی گردید.
در بدو شروع برخی مردم موافق وبرخی معدود چندان راضی به شکل گرفتن آن به نظر نمی رسیدند و بین آنها اختلاف و بحث های عدیده ای نقل و رد و بدل می شد.هر یک از منتقدین و موافقین دلایل مربوط به خود در برگزاری یا عدم آن ارائه می دادند . البته انتقاد کنندگان در برگزاری مانع تراشی نمی کردند اما بر خلاف موافقین همکاری و مساعدت لازم را بعمل نمی آوردند و بی تفاوت از کنار قضیه عبور می نمودند.
به منظور رسیدن به یک تفاهم و توافق مشترک در برگزاری ویا عدم شکل گیری و فیصله دادن به بحث ها و نزدیک نمودن دیدگاه ها بین دوجناح ، کار به حکمیّت و داوری کشیده  شد و بالاتفاق مرحوم شیخ قربانعلی شریعتی فیلسوف وعالم ربٌانی که شخصیتی برجسته ومحیط به همه ی اموردینی و مسلط به تاریخ و وقایع اسلام  و در نزد همه نه تنها در مزینان بلکه در استان خراسان (سالها قبل از تفکیک به سه استان) از محبوبیت و جایگاه زائد الوصفی بر خوردار بودند؛ به عنوان حَکَم و فصل الخطاب  ونهایتاً حل مسأله انتخاب و رأی دادند. ذکر این نکته ضروریست که منتقدین عقیده داشتند برگزاری دو عاشورا آن هم در دو زمان متفاوت کاری است بی منطق مضافاً اینکه کودکان ویا اصطلاحاً بچه ها و نو نهالان یا نوجوانان سردمدار و برگزار کنندگان آن باشند ! (در آن زمان) و موافقین نظری بر خلاف این داشتند. بهر تقدیر کار بیخ پیدا کرد
گروهی متشکل از موافقین و منتقدین نزد آن عالم بزرگوار به منزل شان رفتند و مسئله را با معظم له درمیان گذاشتند. آن زنده یاد پس از استماع اظهارات دو طرف  فرمودند: کل یوم عاشورا و کل ارض ٍ کربلا ( به نقل قول از امام صادق علیه السلام) و با اضافه نمودن  مطالبی دیگر در این باب و از این نگاه برگزاری آن را مورد تأیید قرار دادند.‌ لیکن اضافه نمودند در محافل و مجالس از آن به عنوان عاشورا یا عاشورای دوم یاد نشود!️بهتر و مناسب تر است گفته شود تعزیه روز بیستم محرم و یا مجلس دوم تعریه والآن هم به همین نام این مراسم دربین عامّه مردم در سخن و کلام وگفته ها اشاره می شود ضمناً پیشنهاد دادند که اگر تعزیهٔ مجلس دوم بجای بیستم محرم در اربعین امام حسین ( ع) برگزار گردد اصلح تر و مقبول تر است. ضمن اینکه به افراد بزرگتر توصیه فرمودند کمک کنید به برگزار کنندگان و نتیجه این نشست را خود ایشان به اصطلاح منبری کردند و به اطلاع عموم رساندند واظهار داشتند شاید صاحب این تعزیه حضرت سید الشهدا (ع) این عشق و ارادت را ازبچه ها بهتر قبول کند تا بزرگترها زیرا دل و قلب کودکان پاکتر و از اخلاص بیشتری برخورداراست!
بعد از اعلام نظریه از سوی آن زنده یاد و مجاب شدن منتقدین  که تعداد آنها محدود و غیر قابل ملاحظه، آنها هم همانند بقیه مردم به جمع و فهرست  موافقین پیوستند و همکاری بی نظیر و شایسته ای را مانند دیگران به منصه ی ظهور و بروز و عمل رسانیدند به گونه ای که همه ساله نسبت به سال قبل این مراسم و در رأس آن اجرای تعزیه، جامعتر، زیباتر و باشکوه تر نسبت به سنوات گذشته تا به امروز برگزار شده و می گردد.

✍️ مهمترین و اصلی ترین انگیزه در برگزاری تعزیه دههٔ دوم عشق و علاقه کودکانه ما به لباس های رنگارنگ، طبل، شیپور، آواز، گریه ، پیروزی، شکست ، حق و باطل که مجموعه این عوامل موجب می گردید تا روحمان لبریز از عشق و علاقه به ائمه شود .سرشار از کششی نامریی و شوق و نشاطی درون افروز که غالباً در همهٔ بچه ها و نونهالان ،نوجوانان ،جوانان و عامهٔ مردم دیده می شود.
درایام محرم که مجلس برگزاری تعزیه نسبت به روزهای دیگر سال گرمتر و رونق بیشتری دارد وقتی صدای نواختن طبل و شیپور از پشت بام تکیه بالا  جهت اطلاع برگزاری تعزیه بگوش می رسید سر از پا نمی شناختیم و مثل باد خودمان را به تکیه بالا می رساندیم.خوشحالی و ذوق عجیبی وجودمان را احاطه می کرد. بخوبی واقفید به حدی که بچه ها و بانوان علاقه به تعزیه دارند معمولاً در دیگران این شور و شوق کمتر است شاید ار روح لطیف آنها حکایت می کند و تعزیه نیز سرشار از لطافت است که در هنرهای دیگر کمتر دیده می شود بنابراین طبیعی است که این دو روح لطیف سازگاری و همگرایی بیشتری نسبت بهم داشته باشند.
چهرهٔ هریک از تعزیه خوانان محلی برای مان جلوه ای خاص داشت.
معمولاً کسانی که نقش اولیا را داشتند از صدایی خوش و محزون ،اندامی رسا و چهره و رخساری دل پسند  و محبوب همگان بر خوردار بودند .من همیشه دوست داشتم تا عمق روح و شخصیت آنان را دریابم و تصٌور می کردم اینان شخصیّتی فرا زمینی و به تعبیری آسمانی اند.
این عشق و علاقه بی حد و اندازه  موجب می شد تا به تعزیه رو آوریم.بدون آنکه فلسفه آن را بدانیم و یا شناختی از کم و کیف آن داشته باشیم.
در ابتدای کار(سال ۴۵) علاوه بر مردم بویژه تعزیه خوانهای باتجربه بیشتر بانوان به کمک ما می شتافتند تا تعزیه بیستم محرم پا بگیرد.
درسالهای اول برگزاری تعزیه دههٔ دوم  چون بیستم محرم یک روز عادی بود و مدارس در غیر تابستان که فصل تعطیلی  است روند عادی داشتند در آن روز به محض شروع مراسم که غالباً همه ساله ساعت ۸ صبح بود دبستان مزینان تعطیل می شد. و دانش آموزان از حضور در مدرسه امتناع می ورزیدند. تا در تعزیه شرکت کنند. این خود مانعی بر دیگر موانع موجود بود. و مدیر مدرسه برای اینکه بهانه ای برای مؤاخذه  نداشته باشند و رفع  مسئولیت نمایند به علت (تعطیلی بی دلیل مدرسه ) چند روز جلوتر با ادارهٔ آمورش پرورش مربوطه مکاتبه می نمودند ودر متن نامه اشاره می شد که برابر سنٌت همه ساله در مزینان  بیستم محرم مراسم عزاداری حضرت امام حسین (ع) برگزار می گردد و از صبح تا بعد از ظهر همهٔ اهالی بالطبع دانش آموزان شرکت می نمایند و عملاً کنترل از دست ما خارج می شود .و رئیس اداره نیز به راحتی  موافقت می نمودند بخصوص اینکه پای عزاداری حضرت سیٌد الشهدا (ع) درکار بود کوتاه می آمدند و کلیه کادر مدرسه نیز در مراسم شرکت و به دیدن و تماشای تعزیه مشغول می شدند.
جالب اینجاست که در آن زمان بر خلاف امروز که در روز عاشورای دهم محرم تیغ زدن توسط عده ای امری معمول بود دربیستم محرم نیز شور و عشق حسینی خون عده ای معدود از آنان که سابقه تیغ زدن داشتند و در خانواده شان موروثی بود به جوش می آمد و اقدام به تیغ زدن می کردند! واتفاقی هم، نمی افتاد زیرا تصٌور کودکانه ما بر این بود که این موضوع فقط در روز عاشورا امکان پذیر است و درغیر آن روز خطر آفرین! .بهر حال بنظر می رسید که تمام عواملی که برای برگزاری یک تعزیه قابل قبول باید مدت ها اندیشه می شد و مدیریت لازم بعمل می آمد تا اتفاق نا گواری حادث نگردد، خوشبختانه و با عنایات خداوندی و توجه امام حسین (ع) هیچگاه با پدیده خاصی مواجه نشدیم. واین خود از توجه وعنایات صاحب عزا بود و توجیه و دلیل دیگری نمی شد بر آن مترتب دانست !
 از نکات برجستهٔ دیگر این بود  که بسیاری از مردم علاوه بر مساعدت در کلیهٔ امور،  هزینه های جانبی و مالی آن را تأمین وتشویقات آنها موجب دلگرمی بیشتر بچّه ها می گردید.
یکی دیگراز امتیازات این تعزیه این بود افرادی که در این مجلس نقش محوله را از نظر صدا ،آداب ،سواد و...  برای اجرای یک تعزیه خوان خوب لازم است دارا باشند انتخاب می شدند تا در تعزیه اول  به او نقش و یا مسئولیتی فرعی نه اصلی  واگذار شود .درحقیقت مقدمه ای بود برای ساختن افراد و کسب مهارت وفنون لازم تعزیه خوانی به منظور بهره گیری در سایر مجالس تعزیه خوانی که توسط بزرگترها صورت می گرفت.
درحال حاضر تعداد ی از شبیه خوانان فعلی درعاشورا افرادی هستند که در تعزیه بیستم آن زمان نقشی را ایفا می کردند...

✍️ همانگونه که قبلاً اشاره نمودم در سال ۱۳۴۵ شمسی که شروعی بر برگزاری تعزیه بیستم محرم بود از همه ی امکانات محروم بودیم.
یکی از عوامل مهم در هر تعزیه اشعاری است که باید توسط  تعزیه خوان خوانده شود که اصطلاحاً درعُرف به آن نسخه گویند.
 برای تهیه نسخه با توجه به عدم امکانات هیچ راهی نداشتیم تا از تعزیه خوان های پیشکسوت مزینانی کمک بگیریم بر این اساس از آن عزیزان خواستیم تا به ما یاری رسانند آنها هم با میل و رغبت نه به خاطر ما ؛ بلکه به خاطر امام حسین (ع) پذیرفتند و طی چند شب تا مدتی طولانی در نشستی در هیأت ابوالفضلی مزینان  شروع به نوشتن نسخه ها نمودند اما نه به طور کامل بلکه مختصر حدود ۴ ساعت .
در مجموع برای برگزاری تعزیه ، شایسته است از زحمات اعضای این نشست که همهٔ آنان سر به تیرهٔ تراب نهاده اند شامل زنده یادان عباسعلی صدیقی، کربلایی عبدا...محمدی، حاج حسن ناطقی ، محمد شمشیری ، حاج غلامرضا صدیقی ، ملا ابراهیم طالبی ،حاج محمد علی فصیحی و پدر حقیر حاج محمد جعفری یادی شود..روحشان شاد
ناگفته نماند که جا دارداز خدمات ارزنده ی زنده یاد حاج رضا رضایی فر اگر چه تعزیه خوان نبودند لیکن استعداد خارق العاده ای در حفظ اغلب اشعار تعزیه داشتند ذکری شود.
نسخه ها تهیه گردید و با آموزش همین عده بچه هایی که از صوت خوش و دیگر شرایط لازم تا حدّی  بر خوردار بودند  انتخاب و به هریک به منظور اجرای نقش مسئولیتی داده شد.
پر واضح است که در ابتدای شروع کار آن هم امری به این دشواری معایبش بیشتر از محاسنش خواهد بود. (دراجرا)
برخلاف امروز که خیلی از ذاکرین به خاندان پیامبر (ص) در صورت توانایی علاقه مند به ایفاگری نقشی در تعزیه هستند در آن زمان چندان رغبتی افراد  از خود نشان نمی دادند و برای انتخاب تعزیه خوان دچار عذاب و مشکل بودیم و علت را ، عدم توانایی خود  برای این وظیفهٔ مهم می دانستند ولاغیر  و با توجه به اینکه خواندن تعزیه ، کاری است بسیار مشکل وطاقت فرسا!
البته نقش تعزیه خوان ها و افرادی که در آن سال همکاری داشتند در پایان اشاره خواهد شد.ان شاءالله
جای توضیح دارد که خشت اولیهٔ بنای این تعزیه به صورت جمعی بوده نه فرد خاص که اگر توفیق یار شود به ذکر اسامی آنان اشاره خواهم نمود و اگر این همت و تلاش جمعی نبود یقیناً  این امر محقق نمی شد و جا دارد از همهٔ آن عزیزان چه حضراتی که خدا راشکر  در قید حیاتند تشکر و قدردانی چه آنانی که سردر نقاب خاک کشیده اند برایشان طلب مغفرت و آمرزش نمایم.

به جمع شاهدان کویرمزینان در تلگرام بپیوندید: https://t.me/shahedanemazinan

​